Εσκιμώοι

Πληθυσμός αρχαίας προέλευσης, ο οποίος σήμερα είναι εγκατεστημένος σε διάφορες περιοχές, από τη Γροιλανδία μέχρι τη βορειοανατολική Σιβηρία. Οι ομάδες της αμερικανικής ηπείρου αλληλοχαρακτηρίζονται με την ονομασία Ινουίτ, που σημαίνει άνθρωποι. Η ονομασία Εσκιμώοι προέρχεται από τη λέξη Ουιγιασκιμόουοκ (αυτοί που τρώνε ωμό κρέας), με την οποία οι Αλγκονκίνοι Ινδιάνοι ονομάζουν τον πληθυσμό αυτόν. Κάθε τοπική ομάδα αυτοχαρακτηρίζεται με την ονομασία του χωριού της και με αυτή είναι γνωστή στους εθνολόγους: από τις σπουδαιότερες ομάδες είναι οι Γιούιτ ή Noμόλο στη Σιβηρία, οι Κονιαγκμίουτ, Μαλεμίουτ και Νοαταγκμίουτ στην Αλάσκα, οι Κενίπετν και οι ομάδες του Λαμπραντόρ στον Καναδά και οι ομάδες της νοτιοδυτικής Γροιλανδίας. Στο σύνολό τους φτάνουν τα περίπου 70.000 άτομα. Οι Ε. αντιπροσωπεύουν μια τυπική περίπτωση προσαρμογής του ανθρώπου στο παγετωνικό περιβάλλον: ο σωματότυπός τους, που πλησιάζει εκείνον της μογγολικής φυλής, ανταποκρίνεται σε μια ακριβή λειτουργικότητα: έχουν για παράδειγμα, αραιό τρίχωμα, αξιοσημείωτα στρώματα λίπους στο πρόσωπο (που επιπρόσθετα είναι πολύ πεπλατυσμένο), βαθουλά μάτια, που προστατεύονται από μια τονισμένη πτυχή, μακρύ κορμό, κοντά και ρωμαλέα άκρα, πλατύ και βαθύ θώρακα. Οι Ε. είναι νομάδες, κυνηγοί και ψαράδες. Κυνηγούν τάρανδους, φώκιες, μανάτους, ωταρίες (θαλάσσιους λέοντες), μονόδοντες, δελφινάπτερους και φάλαινες· το κυνήγι τους γίνεται ακόμη και σήμερα με τουφέκι και σιδερένιο καμάκι, ενώ παλαιότερα χρησιμοποιούσαν τόξο και καμάκι με αιχμή από κόκαλο ή πέτρα. Για τις μετακινήσεις στη θάλασσα χρησιμοποιούν μια τυπική βάρκα, το καγιάκ, της οποίας ο σκελετός κατασκευάζεται από κλαδιά δέντρων ή μακριά κόκαλα φάλαινας και ντύνεται όλη με δέρμα (μόνο μια τρύπα στο κέντρο, που κλείνει, επιτρέπει στον άνθρωπο να στέκει συμμαζεμένος στο εσωτερικό). Για τις μετακινήσεις στην ξηρά χρησιμοποιούν χιονοπέδιλα ή ειδικά παπούτσια για τα χιόνια και έλκηθρα που σύρονται από σκύλους. Η ενδυμασία των E., σχεδόν ίδια και για τους άντρες και για τις γυναίκες, αποτελείται από φαρδιά παντελόνια, σακάκι και πανωφόρι από δέρμα (σήμερα και από υφάσματα), μπότες από δέρμα και κουκούλα εφοδιασμένη με δέρμα. Τυπικές είναι οι κατοικίες τους: μισοχωμένες στη γη, με σχέδιο ελλειπτικό και υπόγειο διάδρομο εισόδου, γνωστές με την ονομασία ιγκλού. Το εσωτερικό τους αποτελείται από σκελετό με χοντρά κλαδιά ή μακριά κόκαλα φάλαινας και είναι σκεπασμένο με δέρματα ραμμένα μεταξύ τους· το εξωτερικό αποτελείται από κλαδιά και λάσπη· ένα τετράγωνο άνοιγμα στη στέγη χρησιμεύει ως καπνοδόχος. Από την κατοικία αυτή προέρχεται η ιγκλουλάκ (που εσφαλμένα είναι γνωστή ως ιγκλού), καλύβα με θόλο και με κυκλική βάση, που είναι φτιαγμένη με κομμάτια πάγου σε ελικοειδή διάταξη. Η κατοικία αυτή χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια του κυνηγιού στις αρκτικές ζώνες ή κατά τις χειμερινές μετακινήσεις. Η κοινωνική διάρθρωση των Ε. είναι πατριαρχικού τύπου, αλλά η γυναίκα έχει αξιοσημείωτη ελευθερία. Η οικογένεια είναι βασικά μονογαμική, ο γάμος εξωγαμικός (γίνεται δηλαδή μεταξύ ατόμων διαφόρων πατριών), δεν είναι όμως σπάνια η πολυγυνία και η πολυανδρία, γιατί οι σεξουαλικές συνήθειες χαρακτηρίζονται μάλλον από ελευθερία. Οι θρησκευτικές αντιλήψεις των Ε. έχουν αξιοσημείωτο μαγικο-ανιμιστικό περιεχόμενο και η πρακτική εκτελείται από τον σαμάνο, δεύτερο σε σπουδαιότητα μετά τον αρχηγό της φυλής, που εκλέγεται μεταξύ των πιο ικανών κυνηγών για μια χρονική περίοδο πολύ ή λίγο μακρά. Αρκετά ποικίλοι και ενδιαφέροντες είναι οι θρύλοι και οι μύθοι τους. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι γιορτές και οι τελετουργίες (στις οποίες παίρνουν μέρος όλα τα μέλη της φυλής), ενώ αξιοσημείωτες είναι οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις, προπάντων ιχνογραφήματα και χαρακτικά σε κόκαλο. Μικροί Εσκιμώοι, κάτοικοι ενός οικισμού στη νότια Γροιλανδία. Εσκιμώος κυνηγά ψάρια με το τυπικό καγιάκ, τη στενή μονοθέσια βάρκα. Καλλιτεχνήματα εσκιμωικής βιοτεχνίας. Αντιπροσωπευτικό δείγμα της τέχνης των Εσκιμώων.